Blog ledenwijsheid - Martin Rietman (oktober 2021)
Betekenisvolle momenten
In gesprek
Met zachte ogen kijk ik
Naar mijn lichaam en haar pijn
Ik benader haar als vriend
Die er graag voor haar wil zijn
Ik zie, ik luister en ik vraag
Houd mijn gedachten even stil
Bereid te zien wat ze me toont
Te horen wat ze zeggen wil
Observerend, Oordeelloos
Zoekend naar de zere plek
Met aandachtige aanwezigheid
Met mijn lichaam in gesprek
Het lijf als uitgangspunt
Dit gedicht van Anneko, kreeg ik tijdens het afscheid van een supervisie traject van een student. Ik vind het een pakkend gedicht, mede omdat het zo mooi weergeeft wat het lichaam te vertellen heeft. Mijn collega supervisor aan de HAN en coach, benadrukt het iedere keer weer: aandacht schenken aan denken, voelen, handelen en willen, maar ook het lijf daarin meenemen, want die is net zo belangrijk! Het lijf, dat ik als psychomotorisch therapeut ook altijd als uitgangspunt neem. Maar wat wordt daar nu eigenlijk mee bedoeld, het lijf als uitgangspunt nemen?
Overeenkomst pmt en supervisie
Even een introductie, voor wie het niet weet: Psychomotorische therapie is een ervaringsgerichte therapievorm, die gebruik maakt van beweging,- en lichaamservaringen, met als doel psychosociale problematiek te verminderen of weg te nemen. Omdat ik mij verder wilde ontwikkelen én omdat supervisie mijzelf altijd veel had opgeleverd, besloot ik de supervisorenopleiding te gaan volgen. In de veronderstelling dat er veel overeenkomsten zouden zijn, kwam ik in eerste instantie van een koude kermis thuis. Waar ik gewend was vooral non-verbaal te behandelen, werd mij nu geleerd verbaal te begeleiden. Ik zal jullie hier niet vermoeien met mijn zoektocht in de verschillen die ik daarin heb gemerkt en mijn persoonlijke proces in deze. Ik ben wel tot de ontdekking gekomen dat er in ieder geval één duidelijke overeenkomst is tussen psychomotorische therapie en supervisie; Het betekenisvolle moment.
Verbinding
Om antwoord te geven op de vraag van mijn voorganger Edward, hoe ik supervisie verbind met mijn deskundigheid als psychomotorisch therapeut, dan denk ik, dat het vooral zit in het betekenisvolle moment.
Het lichte blozen, wegkijken, de twinkeling in de ogen krijgen, wiebelen op de stoel, verongelijkt kijken, zich oprichten. De euforische blijheid, verontwaardigde boosheid, intens verdriet, panische angst. Het zijn signalen die iemand uit kan zenden en die de geraaktheid niet verbloemen.
Nieuwe ervaringen
Als Psychomotorisch therapeut, probeer ik cliënten een ervaring op te laten doen. Dit kan enerzijds een nieuwe ervaring zijn, iets wat ze nog niet kenden met als doel het vaker te gebruiken of in te zetten. Anderzijds kan het een oude ervaring zijn, een bewustwording van angst, pijn, verdriet of juist blijheid en kracht. Ik let veel op non-verbale communicatie, op datgene wat niet gezegd wordt, op arousal en geraaktheid. Hier probeer ik samen met de cliënt duiding en betekenis aan te geven. Bij jongeren is dat vaak lastiger dan bij volwassenen en daarom is het zaak daar goed op te letten en er de juiste woorden aan te geven. De jongen die op de kast staat, klaar om te springen naar de trapeze, maar iedere keer er tegenaan hikt om de sprong te wagen uit angst om mis te grijpen en dat het fout gaat. Hij herkent hetzelfde gevoel wanneer hij iemand wil vragen iets leuks te gaan doen, maar bang is voor de afwijzing die de vraag zou kunnen opleveren. Hij stelt hem daarom maar niet en dezelfde aarzeling in deze sociale situatie ervaart hij op de kast. Het betekenisvolle moment geeft ingang voor gesprek, maar ook voor nieuw gedrag.
Op de vraag wat hij graag zou willen binnen de context van de PMT, geeft hij aan te willen durven springen, ook al zou hij daardoor mispakken en op grond belanden. Wanneer hij de sprong waagt, lukt het om de trapeze te pakken om vervolgens met een glunderend gezicht met een sierlijke boog af te springen. Een nieuwe ervaring is opgedaan, wat overigens nog niet betekent dat hij de vraag waar hij zo tegenaan hikt al durft te stellen.
Door dit betekenisvolle moment is hij zich wel bewust geworden wanneer deze zich voordoet en zal, wanneer het daar is, terugdenken aan het betekenisvolle moment op de kast met de trapeze. Betekenisvolle momenten met daarbij behorende lichaamservaringen blijven je bij!
“Met aandachtige aanwezigheid met het lichaam in gesprek”
Binnen Supervisie zoek ik naar de betekenisvolle momenten die vaak al geweest zijn. Door middel van casusbespreking ga ik als supervisor terug naar het betekenisvolle moment binnen een situatie om daarop reflecteren. Ik maak daarbij gebruik van de lichaamssignalen die de supervisant afgeeft en sta stil bij de geraaktheid van de supervisant. Niet altijd makkelijk voor de supervisant en velen willen er graag bij wegblijven, maar eenmaal daar geeft het vaak de mooiste ingangen. Er ontstaat ruimte voor bewustwording, reflectie en nieuwe inzichten. Wanneer ik daarbij gebruik kan maken van oefeningen uit de psychomotorisch therapie, zal ik dat zeker niet laten. Op deze manier zoek ik de verbinding tussen de psychomotorische therapie en supervisie, waarbij voor mij het uitgangspunt bij beide is: Met aandachtige aanwezigheid met het lichaam in gesprek.
Ik nodig Corrie Horrel uit om het volgende blog voor haar rekening te nemen. Ik ken je als een energieke vrouw en bevlogen supervisor. Ik ben benieuwd waar jij energie van krijgt en hoe je als supervisor voor jezelf zorgt om die energie te blijven houden.
Martin Rietman
Martin Rietman is psychomotorisch therapeut en supervisor en heeft een eigen praktijk Riemove. Daarnaast is hij werkzaam als begeleidend docent op het ambulatorium bij de PMT-opleiding van Windesheim in Zwolle en als supervisor aan de bacheloropleiding PMT en Masteropleiding Vak therapie op de Han in Nijmegen.