Blog Ledenwijsheid - Patricia Volbeda (januari 2021)
Begeleiden in tijden van corona: op afstand nabij zijn
Elke Kraaijvanger (schrijfter van dit blog in december) nodigde mij uit om iets te schrijven over verbinding tijdens corona aan de hand van de vraag: Hoe verbind jij zelf en anderen, te midden van al dat afstand houden, in de zorg voor kwetsbare ouderen?
Binnen ouderenzorgorganisatie De Wever in Tilburg, werk ik als Lecturer Practitioner en tevens Verpleegkunde docent binnen Fontys. Ik coach medewerkers en studenten op multidisciplinaire zorginnovatiecentra (m-ZIC).
De vraag die geregeld in mijn hoofd naar boven kwam: hoe kan ik nabij zijn op afstand? Deze vraag hoor ik ook op de werkvloer bij zorgprofessionals. Het is een intensieve en inspirerende tijd. Het vraagt een andere manier van werken en leren doordat de context verandert en je functie een andere invulling krijgt. Het gaat over signaleren, luisteren, empoweren en aansluiten bij de behoefte van medewerkers en studenten. Wat hoort bij mij en wat bij de ander? Vanuit deze ervaringen is de werkgroep “zorg voor elkaar” opgericht binnen onze organisatie. Deze bestaat uit een psycholoog, geestelijk verzorger, vitaliteitscoach, adviseur duurzame inzetbaarheid, adviseur leren en ontwikkelen, teamcoach en ik. Een diverse groep waar we met elkaar organisatiebreed kijken naar ondersteuning van de zorgprofessionals.
Voorbeelden vanuit mijn rol zijn:
- Fysiek op de afdeling ZIJN, voelen en ervaren wat er gebeurt, luisteren wat er op dat moment speelt, meedenken in mogelijkheden. Er lopen gemiddeld 16 studenten stage op een m-ZIC, het is samen kijken hoe je op een andere manier tot leren komt. Het vraagt een andere manier van denken en doen. In eerste instantie is het gevoel vooral werken en er samen voor gaan. Ondanks de crisis is het juist van belang om te vertragen. Als je vertraagt kun je beter zien wat er speelt in het hier en nu. Het gaat over krachtig en reflectief leiderschap (Ardon, 2020). Dat is wat ik nu steeds meer zie op de afdelingen, werken vanuit het collectief verlangen, je vragen en dilemma’s bespreken, elkaar uitdagen om er samen voor te gaan ondanks dat je niet weet waar het naar toe gaat. Het letterlijk verdragen. Dat maakt het ook lastig en is zoeken met elkaar. Ik ervaar dat er angst heerst voor het onbekende en de risico’s die het verzorgen van COVID-19-cliënten met zich meebrengt. Het gaat letterlijk over leren met vallen en opstaan in een andere context door elkaar trage vragen te stellen zoals; Waar zit de angst? Wat belemmert je? Hoe zorg je voor voldoende reflectie? Waar krijg je energie van? Cliënten en medewerkers benoemen letterlijk dat ze graag verhalen delen over het leven naast corona.
- Het organiseren en faciliteren van een moreel beraad. Het ging over het dilemma: “Hoe ga ik om met de machteloosheid en weerstand bij cliënt en familie?“ Het is een moment waar je naar je professioneel handelen kijkt en met elkaar afwegingen maakt over wat er verstaan wordt onder goede zorg.
- Samen met studenten onderzoeken aan de hand van een zelf opgestelde onderzoeksvraag over welke interventies de voorkeur hebben bij de zorg van coronacliënten, gebruik maken van de saturatiemeter en/of het observeren van de ademhaling. Hoe kan er verbinding zijn met anderen tijdens een lockdown?
- 2 maal per week een digitale MS Teams-sessie faciliteren waar medewerkers en studenten hun ervaringen delen en vragen stellen. Ik deed dat wisselend met geestelijk verzorger en psycholoog zodat er vanuit verschillende perspectieven ondersteuning geboden kon worden. Ze ervaarden de spanning tussen hunzelf, de cliënt, het beroep, de maatschappij als het bijvoorbeeld gaat over veiligheid. Ik expliciteer wat er gaande is, doordat het team in de actiestand staat.
- Op dit moment wordt de verbinding tussen de organisatielagen als verschillend ervaren. Vanuit de verhalen is het idee om de komende maand een bijeenkomst te faciliteren met alle lagen van de organisatie om de dialoog aan te gaan over verbinden, hoe ziet dat er uit, wat zijn wensen en verlangens, hoe willen we hier vervolg aangeven, wat heeft eenieder nodig?
Patricia Volbeda
