Over de kracht van echtheid in professionele begeleiding

Door Sandra Buith

Wat maakt begeleiding echt effectief? We beschikken als professionals over kennis, methodieken en ervaring. Maar de werkelijke kwaliteit van ons vak schuilt in iets subtielers: de kwaliteit van de ontmoeting. Dáár, in de echtheid van het contact, ontstaat heling, groei en betekenis.

“De ontmoeting is de moeder van alle interventies.”
- Phoenix Opleidingen

Professionele nabijheid

Als professioneel begeleiders investeren we voortdurend in onze ontwikkeling. We hebben een LVSC-erkende opleiding afgerond, maken vlieguren als begeleider en werken met het meest waardevolle instrument dat we hebben: onszelf. We zijn op de hoogte van veel concepten en methodieken die we op de juiste momenten kunnen toepassen. Door zelfreflectie kennen we onszelf met onze mooie kanten en onze rafelrandjes.

In mijn 25 jaar als levensloopcoach en later ook teamcoach, trainer en gespreksleider heb ik vaak gezocht naar de balans tussen professionele distantie en het inbrengen van mijn menszijn. Van nature maak ik gemakkelijk contact en deel ik, waar passend, mijn eigen kwetsbaarheid. Dat schept herkenning en vertrouwen. Tegelijkertijd heb ik ervaren hoe mijn betrokkenheid kan omslaan in overbetrokkenheid. Een oud patroon om te willen helen en fixen die zijn wortels heeft in mijn jeugd. Een reflex die zo nu en dan oppopt in professionele relaties en in liefdesrelaties. 

Juist in dat spanningsveld, tussen nabijheid en distantie, ligt de uitnodiging om steeds opnieuw te onderzoeken: wat vraagt dit contact van mij?

De ontmoeting als instrument

Irvin Yalom beschrijft de therapeutische relatie als de belangrijkste factor voor heling: niet de techniek, maar de echtheid van de verbinding. Zijn pleidooi voor gelijkwaardigheid, kwetsbaarheid en het bespreekbaar maken van de relatie zelf raakt de kern van ons vak.

Een eerlijk contact biedt ruimte voor wat Yalom noemt een correctieve emotionele ervaring – een nieuwe vorm van vertrouwen die verandering mogelijk maakt.

Yalom zijn belangrijkste adviezen zijn: 

• Werk aan een gelijkwaardige relatie waarin zowel cliënt als begeleider ‘bondgenoten’ zijn met een diepgaande verbinding
• Gebruik ook je eigen kwetsbaarheid en onzekerheid in de gesprekken om de verbinding te verdiepen en het proces verder te helpen.
• Maak de relatie bespreekbaar

Ook bij Phoenix Opleidingen wordt de ontmoeting gezien als “de moeder van alle interventies”. Zonder echte ontmoeting blijft elke methode leeg. In die betekenisvolle ruimte ontstaat veiligheid om te experimenteren, te vallen en weer op te staan. Daar waar wij als begeleiders aanspreekbaar en aanwezig zijn, groeit de mogelijkheid voor de ander om zichzelf te ontmoeten. Elk leerproces met de ander is ook een spiegel naar onszelf. Door de ander te ontmoeten, leren we onszelf weer beter kennen. 

De kwaliteit van aanwezigheid

Siets Bakker benadrukt dat de kracht van een begeleidingsmoment niet alleen in de vraag zit die je stelt, maar in de kwaliteit van je aanwezigheid. Je creëert een bedding waarin iets mag ontstaan. Hoe groter die bedding, hoe dieper het antwoord kan reiken.

Aanwezig zijn betekent luisteren zonder oordeel, ruimte geven aan stilte, je intentie verzachten en je lichaam laten spreken. Kippenvel, warmte of spanning zijn vaak signalen dat er iets wezenlijks geraakt wordt. Wanneer we vrij zijn van angst en mening, ontstaat een open veld waarin de ander zijn eigen antwoorden kan vinden.

Tot slot

De kwaliteit van de ontmoeting vraagt geen nieuwe methode, maar voortdurende aandacht. Het is een uitnodiging om aanwezig te zijn — als mens én als professional. Want in de echtheid van het contact vindt transformatie plaats: subtiel, maar wezenlijk.

Over de auteur

Sandra Buith is levensloopcoach en teamcoach bij Buithenkans en bij Deep Democracy Noord trainer en gespreksleider. Zij begeleidt individuen en groepen in processen van groei, samenwerking en zingeving, met bijzondere aandacht voor de kracht van de ontmoeting.